ماموریتِ غیرممکنِ هواوی

در متن حاضر، سه مدیر با تجربه در ساختن سیستم عامل برای رایانه و گوشی‌های همراه هوشمند توضیح می‌دهند که چرا مأموریتِ هواوی برای ساخت سیستم عاملِ جایگزینِ اندروید تقریبا غیرممکن خواهد بود.

برنامه‌ی هواوی برای جایگزینی اندرویدِ گوگل با سیستم عاملِ بومیِ خود ممکن است آنقدرها که به نظر می‌رسد ساده نباشد. احتمالا آزمونی دشوار در رویارویی با ماموریتی غیرممکن خواهد بود. مدیران سابقی که تجربه‌ی ساختن سیستم‌عامل‌های جایگزین را داشتند، می‌گویند کار ساختن یک نرم‌افزار در حد سیستم عامل، آنچنان دشوار به نظر نمی‌رسد اما آن‌ها معتقدند مشکل اساسی که هواوی با آن مواجه خواهد شد تکثیر انواع اپلیکیشن‌ها، سرویس‌ها و اکوسیستمی است که نسخه‌ی اندرویدِ گوگل ارائه می‌دهد. آندریاس گَل (Andreas Gal) مدیر ارشد فناوری سابق در سازمان موزیلا که بخشی از هدایت و توسعه سیستم عامل فایرفاکسِ سازمان را برعهده داشت، برنامه هواوی را چنین توصیف می‌کند: «کاری است به غایت چالش برانگیز».

در پاسخ به حملات دولت ترامپ بر علیه هواوی در اوایل ماه جاری، این شرکت اعلام کرد که سرعت توسعه‌ی سیستم عامل و فروشگاه اپلیکیشن خود را افزایش خواهد داد. دولت امریکا این تولیدکننده‌ی دستگاه‌های الکترونیکِ چینی را به دزدیدن اسرار تجاری شرکت‌های امریکایی متهم کرده است. همچنین به دلیل حدس و گمان‌های موجود مبنی بر وجود روابط بسیار نزدیکِ این شرکت با حکومت چین، گفته شده که تجهیزات هواوی یک تهدید امنیتی به شمار می‌روند. دولت ترامپ در اوایل این ماه با صدور دستوری اعلام کرد هرگونه ارائه‌ی خدمات و محصولات شرکت‌های امریکایی به هواوی بدون اجازه حکومت ایالات متحده ممنوع است. در پی این دستورالعمل، گوگل در بیانیه‌ای اعلام کرد که دسترسیِ این تولیدکننده‌ی دستگاه‌های الکترونیکِ چینی به نسخه‌هایی از اندروید و اپلیکیشن‌ها که تحت مجوز متن‌باز نیستند، قطع خواهد شد؛ البته گوگل و حکومت ایالات متحده فعلا اجرای این تصمیمات را به تعویق انداخته‌اند.

هواوی جزو آخرین شرکت‌هایی است که به تازگی تلاش می‌کند سیستم عاملی را از نو برای گوشی‌های هوشمند یا کامپیوترها توسعه دهد. در دهه‌های 001980 و 1990، شرکت‌هایی همچون کُمُدور (Commodore)، بی (Be)، و نِکست (Next) — به همراه یک برنامه‌نویس به نام لینوس توروالدز (Linus Torvalds) — روی ساخت سیستم عامل‌هایی برای کامپیوترهای شخصی کار کردند تا بلکه اندکی بازار را از سلطه‌ی بلامنازع مایکروسافت خارج کنند. و به همین صورت اخیرا، شرکت‌هایی مانند بلَک‌بِری (BlackBerry)، پالم (Palm)، مایکروسافت، و موزیلا تلاش کرده‌اند تا جایگزینی برای اندرویدِ گوگل و آی او اسِ اپل فراهم کنند.

اپلیکیشن‌ها، چالشِ بزرگِ پیشِ روی هواوی

مدیران سابق می‌گویند، شرکت هواوی احتمالا در حین ساختن یک سیستم عامل یا حتی توسعه چند اپلیکیشن ابتدایی با چالش خاصی روبرو نخواهد شد. ژان لویی گَسِی (Jean-Louis Gassée) سرمایه‌گذار و از مدیران استخوان‌خُردکرده‌ی صنعت فناوری، بر این باور است که در اینترنت، انواع مختلفی از سیستم عامل‌های متن بازِ لینوکسی – از جمله نسخه‌ی ابتدایی اندروید – وجود دارد و هواوی می‌تواند برای بنیانگذاریِ پلتفرم جدید خود از آنها بهره ببرد. گَسِی می‌گوید با در نظر گرفتن اندازه‌ی شرکت هواوی و دسترسی‌اش به مخزنِ استعدادِ عظیمی از توسعه‌دهندگانِ چینی، این شرکت برای توسعه‌ی یک «ام وی پی»¹ که بتواند در گوشی‌های هوشمند خود به کار برد، احتمالا لازم نیست زمان زیادی صرف نخواهد کرد.

از نظر گَسِی و به عنوان مدیرعامل شرکت «بی» که در دهه 1990، تلاش کرد تا سیستم عاملی برای کامپیوترهای شخصی بسازد که رقیبی برای ویندوزِ مایکروسافت و مک او اسِ اپل باشد، هواوی قطعا بدون تنش خاصی به مرحله‌ی ساخت موفقیت‌آمیزِ ام وی پی خواهد رسید. مدیران سابق می‌گویند، چالشِ به مراتب دشوارتر، تلاش برای راه‌اندازیِ فروشگاهِ اپلیکیشن و ارائه مجموعه برنامه‌هایی کامل است به طوری که مصرف‌کننده همان برنامه‌هایی که در گوشی‌های با نسخه‌ی اندرویدِ استاندارد به آنها دسترسی دارد در آن فروشگاه نیز پیدا کند. اقدام گوگل برای مسدود کردنِ دسترسیِ هواوی به نسخه‌های اندرودِ خود به این معنی است که این شرکت دیگر نه به فروشگاه محبوب و غول‌پیکر گوگل پِلِی و نه به هیچ یک از اپلیکیشن‌های خودِ گوگل دسترسی نخواهد داشت. این محرومیت برای هواوی اصلا مسأله‌ی کوچکی نیست چراکه اپلیکیشن‌های جست‌وجوی گوگل، یوتوب، جی‌میل، و نقشه‌ی گوگل بیشترین محبوبیت و کاربرد در دستگاه‌های اندرویدی را دارند. یکی از مدیران سابقِ صنعتِ گوشی همراه که خواست نامش فاش نشود می‌گوید، بدون دسترسی به اپلیکیشن‌های گوگل، «آنها هیچ شانسی ندارند».

البته نبود اپلیکیشن‌های گوگل در فروشگاه هواوی تنها نقطه‌ضعف هواوی نخواهد بود. اپلیکیشن‌های زیادی وجود دارند که بسیار محبوب هستند و سازنده‌ی آن‌ها هم گوگل نیست اما توسط شرکت‌های امریکایی و یا کشورهای غربی تولید شده‌اند؛ این شرکت‌ها نیز به احتمال زیاد در آینده با هواوی تجارت و همکاری نخواهند داشت. آندریاس گَل که هم اکنون به عنوان متخصص فن‌آوری در اپل مشغول به کار است، می‌گوید: حتی اگر ممنوعیت‌های ترامپ مانعی بر سر راه شرکت‌ها نباشد، اغلب آنها تمایلی به تغییر و شخصی‌سازی اپلیکیشن‌های خود برای سیستم عامل هواوی نخواهند داشت مگر این که میلیون‌ها کاربر از این سیستم عامل استفاده کنند. او که پیش از این در پروژه‌ی سیستم عامل فایرفاکس فعال بود، می‌گوید که مبارزه‌ی واقعی سیستم عامل فایرفاکس در همین مورد بود و به این دلیل که کاربران سیستم عامل فایرفاکس خیلی کم بودند، موزیلا نتوانست توسعه‌دهندگان را قانع کند تا اپلیکیشن‌های خود را آنجا نیز مستقر کنند. از طرفی بدون آن اپلیکیشن‌ها، عملا جذب مخاطب برای موزیلا کاری بسیار دشوار بود. گَل ادامه می‌دهد «اینجا همان جایی بود که ما بیشترین درگیری را داشتیم. این یک موقعیت کَچ-22 ² است»

هواوی می‌تواند اپلیکیشن‌های خودش را توسعه دهد

از نظر گَسی یک راه ممکن برای هواوی این است که خودش برنامه‌نویسان و نیروی لازم را برای توسعه نرم‌افزار استخدام کند و نسخه‌های اختصاصی اپلیکیشن‌های گوگل و فیس‌بوک را بسازد. به عنوان مثال آمازون در تبلت‌های سری فایر از نسخه‌ی اندروید متفاوتی که خودش توسعه داده بود استفاده کرد و به همین دلیل به اپلیکیشن‌های رسمیِ گوگل دسترسی نداشت. اما مصرف‌کنندگان می‌توانند در فروشگاه آمازون برنامه‌هایی از شرکت‌های شخص ثالث برای دسترسی به یوتوب و جی‌میل پیدا کنند. او می‌گوید، به طور مشابه، مصرف‌کنندگان در کامپیوترهای شخصی حتی اگر برنامه‌ای نصب نکرده باشند می‌توانند با استفاده از مرورگر وب به انواع خدمات آنلاین دسترسی پیدا کنند. گَسی توضیح می‌دهد که در یک کامپیوتر شخصی، در هر مرورگری و در قالب یک اپلیکیشن مجزا، «شما بدون نیاز به مجوز مستقیم گوگل به آسانی به خدمات گوگل دسترسی خواهید داشت.»

اما گَل معتقد است که بسیاری از ویژگی‌های ارتباطی و به هم پیوسته در اپلیکیشن‌های گوگل در خارج از گوگل در دسترس توسعه‌دهندگان نیست، بنابراین نسخه‌ی اپلیکیشن‌های شخص ثالث لزوما توان رقابتی کافی ندارند و نمی‌توانند همان تجربه‌ی نسخه‌های اصلی را به کاربر ارائه دهند. او می‌گوید علاوه بر این، هواوی اگر سعی کند بافت و ظاهر اپلیکیشن‌های جی‌میل یا یوتوب را مانند نسخه‌های اصلی تولید کند ممکن است با مشکلات حقوقی مواجه شود. یوتوب و جی‌میل، علامت‌ها و نام‌های تجاری ثبت شده هستند به این معنی که هواوی و توسعه‌دهندگانش نمی‌توانند درون اپلیکیشن خود، بدون مجوز گوگل، به نام این سرویس‌ها اشاره کند. او می‌گوید، «شما نمی‌توانید آزادانه آیکون یوتوب را بردارید و آن را در گوشی قرار دهید.»

گَل ادامه می‌دهد: هواوی با یک چالش دیگر نیز درگیر خواهد شد. اغلب سرویس‌هایی که مصرف‌کننده در گوشی خود وارد آن‌ها می‌شود، با استفاده از حجم بیکرانی از داده‌ها ساخته شده‌اند.

مشکل بزرگ هواوی در سرویس‌های ساخته شده روی انبوه‌داده

سرویس‌های مبتنی بر موقعیتِ مکانی را در نظر بگیرید. برای اینکه گوشی‌های هوشمند بتوانند موقعیت مکانی خود را مشخص کنند، باید به طور مداوم مسیریاب‌های وای‌فای و آنتن‌های مخابراتیِ پیرامونی را جستجو کنند و سپس این اطلاعات را با اطلاعاتِ موقعیتِ مکانی فرستنده‌های رادیویی که قبلا در پایگاه داده‌ی این سرویس‌ها شناسایی و ذخیره شده است، مقایسه کنند.

گَل می‌گوید، ترجمه و نگهداری یک پایگاه داده‌ی جهانی از موقعیت فرستنده‌های رادیویی، عملیاتی به غایت سنگین و زمان‌بَر است، و تاکنون شرکت‌های بسیار کمی از عهده این کار برآمده‌اند. ارائه‌ی پی‌درپی مسیرها با احتساب اطلاعات ترافیک جاری، نیازمند حجم عظیمی از داده‌های به‌روز است. در حالی که تلاش‌های حوزه‌ی متن‌باز و چند جای دیگر برای ارائه‌ی اطلاعات مشابه به آن خوبی که باید باشد نیست چون از این سرویس‌ها به صورت گسترده استفاده نمی‌شود. برای اینکه هواوی بتواند سرویس‌های مبتنی بر نقشه و موقعیت مکانی به خوبی گوگل ارائه دهد احتمالا باید کار ساخت را از صفر شروع کند.

گَل می‌گوید، برای ارائه‌ی سایر سرویس‌ها نیز هواوی با مشکلات مشابهی روبه‌رو خواهد شد. به عنوان مثال اپلیکیشن‌های مرتبط با دوربین، هم در گوشی‌های آیفون و هم در گوشی‌های اندرویدِ استاندارد، تصاویر خیره‌کننده‌ای تولید می‌کنند که تا اندازه‌ای به‌واسطه‌ی عملیات پردازشیِ نرم‌افزار آنان است و تماما به دلیل کیفیت سخت‌افزاری دوربین نیست. او می‌گوید، این نرم‌افزارها با استفاده از مدل‌های هوش مصنوعی که میلیون‌ها تصویر را پردازش کرده‌اند برای تولید چنین تصایر فوق‌العاده‌ای تنظیم و بهینه شده‌اند. برای تولید اپلیکیشن‌های مشابهی که به رایگان در اندروید وجود دارد، هواوی مجبور است تمام آن فرآیندها را خودش به تنهایی مجددا ایجاد کند. به قول گَل «رویاویی با چنین مشکلی واقعا دلهره آور است.»

“خواب خانه”

ماهنامه پیشران شماره تیرماه 98

هواوی در خارج از چین چقدر شانس دارد؟

گَسی نسبت به شانس موفقیتِ هواوی خوش‌بین است. او می‌گوید، این شرکت باهوش است، بودجه زیادی دارد و مصمم و جاه طلب است. به عنوان دومین سازنده‌ی بزرگ گوشی هوشمند، هواوی هم‌اکنون میلیون‌ها کاربر دارد که می‌تواند در بین آنها برای سیستم عامل جدید خود را بازاریابی کند. اما حتی او نیز اشاره می‌کند که ساختن یک سیستم عامل موفق نیازمند هزینه‌کردِ مقدار قابل توجهی پول و زمان است که همین «ممکن است مشکل‌ساز باشد».

احتمالا بهترین قمارِ هواوی در بیرون از چین روی کشورهای در حال توسعه خواهد بود. در این کشورها نفوذ گوشی‌های هوشمند کمتر است و در اغلب موارد قیمت گوشی‌ها بیشتر از خدماتی که ارائه می‌دهند اهمیت دارد. مدیران بر این باورند که سیستم عامل هواوی می‌تواند در چنین کشورهایی حداقل در کوتاه‌مدت جذابیت داشته باشد.

اما مدیر سابق صنعت موبایل بر این باور است که «بر خلاف کشورهای در حال توسعه، هواوی در سایر نقاط جهان، به هیچ وجه شانسی نخواهد داشت. به خاطر ماهیتِ اکوسیستمِ اپلیکیشن‌ها، ورود به این عرصه برای هواوی واقعا کار دشواری خواهد بود».

نویسندگان: بیزنس اینسایدر/ تروی وُلوِرتون
مترجم؛ مجتبی یکتا
ماهنامه پیشران (آینده‌پژوهی کسب‌وکار)/‌تیرماه 98

پی‌نوشت؛

[1] محصول قابل اعتماد حداقلی (minimum viable product) یا ام وی پی محصولی با ویژگی‌های کافی است که مشتریان اولیه را راضی نگه می‌دارد تا با ارائه‌ی آن و دریافت بازخوردهای آنان، چگونگی توسعه‌ی محصول در آینده مشخص شود.

[2] کَچ-22 یک موقعیت پارادوکسیکال است که به دلیل قوانین متناقض و محدودیت‌هایش فرد نمی‌تواند از آن رهایی یابد. اولین بار جوزف هِلِر (Joseph Heller) در رمانی با همین نام (Catch-22) از این اصطلاح استفاده کرد. دو مثال از این موقعیت عبارتند از:

– «برای یافتن شغل باید سابقه کار داشته باشم درحالیکه برای کسب تجربه و سابقه کار اول باید شغلی برای خود بیابم.»
– «یک بانک هرگز به کسی که نیازمند پول است وام نمی‌دهد.»